© Ingrid Bosman

Kult Vreden – weerzien met de douanier

Grenzen kwamen en gingen, maar daar trokken de mensen zich zo min mogelijk van aan. De verwantschap tussen het Westmünsterland en De Achterhoek wordt tastbaar in kult, het hypermoderne cultuurcentrum aan de Berkel in Vreden. De klompenfamilie heeft ook een Duitse tak.

Het ligt nog steeds aan de Berkel zoals ik het uit mijn herinnering ken: als het Gallische dorpje van Asterix en Obelix, maar dan in Saksische vakwerkstijl. Een idyllische boerenenclave aan de rand van het stadje Vreden, in mijn jeugd vaak het doel van een zondags uitstapje. De spectaculaire nieuwbouw van kult Vreden (Kultur und lebendige Tradition) steekt er fel bij af. Een gekartelde doos van baksteen en glas die de parkachtige omgeving van de hier stromende Berkel en Stadtgraben nieuwe energie geeft.

Kult Vreden – spectaculaire nieuwbouw

Van alle grenzen die in de vaste tentoonstelling Grenze de revue passeren wordt er meteen al één onschadelijk gemaakt. De informatie is zowel in het Duits als in het Nederlands. De tijd dat het plat(t) in dit grensgebied de enige voertaal was is voorbij.

Van oudsher is er in deze regio meer dat de mensen bindt dan scheidt. De expositie maakt dat duidelijk met bijna 300 objecten als bouwstenen van het verhaal. Natuur en landschap vormden sowieso een geheel, en met name de handel bracht de bewoners ook bij elkaar over de vloer. De iconische Kiepenkerl (marskramer) sleet zijn waren ook aan Nederlandse boerinnen. En de Berkelzompen voeren af en aan, met Baumberger zandsteen voor hier en Delftsblauwe tegels voor daar. Door multimediale kijkers kun je de bedrijvigheid in het toenmalige haventje van Vreden gadeslaan.

Levende traditie in Kult Vreden

In Vreden zelf en in Stadtlohn werd aardewerk serviesgoed gemaakt dat in Nederlandse huishoudens eveneens gewild was. Ik word zelf ook bijna hebberig van de uitstalling met stoere voorraadpotten, schalen en kruiken. Wat er destijds in de kast stond hing eerder af van de portemonnee dan van grenzen – net als nu.

Ook onderscheid in klederdracht werd vooral bepaald door welstand. Hoe breder men het had, hoe kleurrijker en rijker versierd bijvoorbeeld de hoofden van de vrouwen waren bedekt. Al bleef de klassieke knipmuts, met het geplooide kant, blijkbaar wel aan de Twentse en Achterhoekse kant. Dat gold niet voor de klomp. Wie nog dacht dat die puur ‘Hollands’ is wordt in Vreden uit de droom geholpen. Er waren kleine verschillen in vorm of toevoegingen – van wreefbanden bijvoorbeeld – maar er staat ook een klomp in een mix van Westfaalse en Achterhoekse klompenmakersstijl. Gemaakt in het Duitse Weseke.

Smokkelaars en kommiezen

Tips in Vreden:

  • Op de plek van kult Vreden stond ooit een vrouwenstift, waar adellijke dames vermoedelijk al vanaf de negende eeuw een teruggetrokken en religieus geïnspireerd leven leidden. Een deel van de vaste expositie Grenze laat zien hoe het er in deze gesloten gemeenschap aan toe ging. Verder biedt kult wisseltentoonstellingen (dit najaar o.a. over de Reformatie) en activiteiten zoals lezingen en concerten.

  • In het oude raadhuis aan de Markt vind je een museum voor knipkunst. Beneden is een café met terras. Hoor je trompetten, of andere muziek? Dat kan kloppen, want in het pand huist ook een muziekschool.

  • Vreden ligt aan de Flamingoroute, een fietsroute die je onder meer langs de meest noordelijke flamingokolonie van Europa voert. De 450 kilometer lange route is dankzij de fietsknooppunten makkelijk in dagtochtjes op te knippen.

Als het Gallische dorpje van Asterix en Obelix

Het ligt nog steeds aan de Berkel zoals ik het uit mijn herinnering ken: als het Gallische dorpje van Asterix en Obelix, maar dan in Saksische vakwerkstijl. Een idyllische boerenenclave aan de rand van het stadje Vreden, in mijn jeugd vaak het doel van een zondags uitstapje. De spectaculaire nieuwbouw van kult Vreden (Kultur und lebendige Tradition) steekt er fel bij af. Een gekartelde doos van baksteen en glas die de parkachtige omgeving van de hier stromende Berkel en Stadtgraben nieuwe energie geeft.

Het lijkt erop dat u Microsoft Internet Explorer gebruikt als uw webbrowser om toegang te krijgen tot onze site.

Om praktische en veiligheidsredenen raden we u aan een actuele webbrowser te gebruiken, zoals Firefox, Chrome, Safari, Opera of Edge. Internet Explorer geeft niet altijd de volledige inhoud van onze website weer en biedt niet alle benodigde functies.