© Ingrid

Romantiek en strijdbaarheid in Bad Bentheim

Oude Hollandse meesters en een onverzettelijke Duitse kunstenaar: ze worden verenigd in Bad Bentheim. Museum am Herrenberg en het Otto Pankok Museum bieden samen een kunstuitstapje van uitersten, met eigenzinnigheid als rode draad.

Het kasteel lonkt al van verre, maar dit keer laat ik het rechts liggen. Aan de voet van Bentheims bekendste attractie ligt het karakteristieke pand van Museum am Herrenberg. Piekfijn opgeknapt en rijk gevuld door kunstverzamelaar Rolf Sawatzki. Met het vermogen dat hij als ondernemer vergaarde bracht hij op zijn eigen wijze een opmerkelijke collectie Hollandse en Vlaamse meesters bijeen, die een compact overzicht biedt van Nederlandse schilderkunst van de 17e tot de 19e eeuw.

Wat de strandgezichten, dorpstaferelen, landschappen, portretten, interieurs en stillevens gemeen hebben is dat de makers in minstens twee bekende musea in de wereld te vinden zijn. Het is een even simpel als effectief criterium, waarmee het museum in Bad Bentheim zichzelf min of meer onder die wereldtop schaart.

Museum am Herrenberg

Het kasteel lonkt al van verre, maar dit keer laat ik het rechts liggen. Aan de voet van Bentheims bekendste attractie ligt het karakteristieke pand van Museum am Herrenberg. Piekfijn opgeknapt en rijk gevuld door kunstverzamelaar Rolf Sawatzki. Met het vermogen dat hij als ondernemer vergaarde bracht hij op zijn eigen wijze een opmerkelijke collectie Hollandse en Vlaamse meesters bijeen, die een compact overzicht biedt van Nederlandse schilderkunst van de 17e tot de 19e eeuw.

Wat de strandgezichten, dorpstaferelen, landschappen, portretten, interieurs en stillevens gemeen hebben is dat de makers in minstens twee bekende musea in de wereld te vinden zijn. Het is een even simpel als effectief criterium, waarmee het museum in Bad Bentheim zichzelf min of meer onder die wereldtop schaart.
Kunst-Bad-Bentheim-museum-herrenberg-©Ingrid.jpgKunst-Bad-Bentheim-museum-herrenberg-©Ingrid.jpg
Bad-Bentheim-beeld-museum-boom-©Ingrid.jpgBad-Bentheim-beeld-museum-boom-©Ingrid.jpg

Topstuk van Van Ruisdael

En dankzij de beroemde 17e eeuwse landschapsschilder Jacob van Ruisdael kunnen we ook hier toch niet om de burcht van Bentheim heen. Vrijwilligster Erika Tomaske troont haar Nederlandse bezoek meteen mee naar wat sinds afgelopen zomer hét pronkstuk van dit kleine museum is. Waterval met kasteel Bentheim vanuit het Noordwesten, door Ruisdael zelf vastgelegd. Tot voor kort waren er twaalf schilderijen bekend waarop hij het kasteel vanuit uiteenlopende standpunten afbeeldde.  Sawatzki kocht het tot dan onbekende werk op een veiling.

Mensen reageren vaak verrukt op het gouden licht, volgens de medewerkster, maar dat is ook een kwestie van uitgekiende belichting. Zelf ziet ze het werk het liefst met de spots uit. Ze loopt naar de schakelaars en inderdaad: zonder kunstlicht komt het mysterieuze karakter sterker naar voren. Het enthousiasme van Frau Tomaske sluit helemaal aan bij de charme van dit museum, waar je je kunt verliezen in een minutieus vastgelegd rivierlandschap van Herman Saftleven maar evengoed in de veel losser geschilderde dorpsstraat van Adrianus Eversen. Voordat je de deur uitstapt krijg je van de vrijwilligster mee wat ze alle Nederlanders aanbiedt: een Haags hopje.
Bad-Bentheim-Van-Ruisdael-schilderij-waterval-museum-©Ingrid.jpgBad-Bentheim-Van-Ruisdael-schilderij-waterval-museum-©Ingrid.jpg

Pankok: even sober als uitgesproken

Tijd om de blik te verruimen; ik ben niet voor niets de grens overgestoken.  In het oude raadhuis van Gildehaus, deelgemeente van Bad Bentheim, is de aankleding minder gelikt. Het past wel bij het even sobere als uitgesproken werk van Otto Pankok, die zich ver hield van uiterlijke schoonheid en de kleur al vroeg uit zijn werk bande. Des te sterker dringen zijn beelden zich aan je op, hier in Gildehaus, waar hij in 1936 zijn toevlucht zocht.
oude-raadhuis-van-Gildehaus-bad-bentheim-©Ingrid.jpgoude-raadhuis-van-Gildehaus-bad-bentheim-©Ingrid.jpg

Op zoek naar waarachtigheid

De nazi’s hadden zijn werk als entartet bestempeld. Van het Berufsverbot trok Pankok zich niks aan. Op de bovenverdieping van het raadhuis is veel werk te zien dat de realistisch-expressieve schilder, graficus en beeldhouwer in de omgeving van Gildehaus maakte. Van de molen tot een prachtig portret van Frau Schmelzer, zijn hospita, met wie hij veel gesprekken voerde. Ze zit op een hoek van de sofa – het originele meubelstuk staat ernaast! – met een ernstige, om niet te zeggen gekwelde blik. Beklemmend zijn de tekeningen van in het nauw gedreven Joden. Ze getuigen evenzeer van Pankoks moed als de krantencartoon waarop Hitler en zijn propagandaminister Goebbels als kleine jongens staan afgebeeld.
In de geest van Pankok  – die permanent op zoek was naar waarachtigheid - toont het kleine maar dappere museum niet alleen diens eigen werk, maar ook dat van tijdgenoten én wisselexposities rond actuele thema’s.
kunst-schilderij-hitler-propagandaminister-goebbels-pankok-©Ingrid.jpgkunst-schilderij-hitler-propagandaminister-goebbels-pankok-©Ingrid.jpg
kunst-schilderij-molen-museum-herrenberg-©Ingrid.jpgkunst-schilderij-molen-museum-herrenberg-©Ingrid.jpg

Tips:

  • Maak je museumbezoek gezinsproof door het te combineren met een spannende rondgang door het kasteel van Bad Bentheim. Daar hangt trouwens ook een schilderij van Van Ruisdael.

  • Als je er op zondag dan ook nog een Frühstücksbuffet bij aanknoopt kan de dag voor kinderen helemaal niet meer stuk. Bijvoorbeeld bij Café-Konditorei Tietmeier, aan de voet van de burcht. Daar kun je meteen Bentheimer moppen inslaan.

  • Nog een museumtip: het zandsteenmuseum, waar het verhaal van dit ‘Bentheimer goud’ wordt verteld.

  • Vergis je niet: het pand waar Altes Museum op de gevel staat is een café-restaurant. Met Biergarten. Ooit zat hier het Heimatmuseum, vandaar.

  • Meer kunst? Bad Bentheim heeft ook verscheidene galeries. Haus 34A bijvoorbeeld!

Onze tipps voor Bad Bentheim:

  • Maak je museumbezoek gezinsproof door het te combineren met een spannende rondgang door het kasteel van Bad Bentheim. Daar hangt trouwens ook een schilderij van Van Ruisdael.

  • Als je er op zondag dan ook nog een Frühstücksbuffet bij aanknoopt kan de dag voor kinderen helemaal niet meer stuk. Bijvoorbeeld bij Café-Konditorei Tietmeier, aan de voet van de burcht. Daar kun je meteen Bentheimer moppen inslaan.

  • Nog een museumtip: het zandsteenmuseum, waar het verhaal van dit ‘Bentheimer goud’ wordt verteld.

  • Vergis je niet: het pand waar Altes Museum op de gevel staat is een café-restaurant. Met Biergarten. Ooit zat hier het Heimatmuseum, vandaar.

  • Meer kunst? Bad Bentheim heeft ook verscheidene galeries. Haus 34A bijvoorbeeld!

Het lijkt erop dat u Microsoft Internet Explorer gebruikt als uw webbrowser om toegang te krijgen tot onze site.

Om praktische en veiligheidsredenen raden we u aan een actuele webbrowser te gebruiken, zoals Firefox, Chrome, Safari, Opera of Edge. Internet Explorer geeft niet altijd de volledige inhoud van onze website weer en biedt niet alle benodigde functies.